شیشه یک ماده چندمنظوره و باستانی است بشر هزاران سال است که توسط بشر ساخته می شود و امروزه هنوز توسط هنرمندان، دانشمندان و مورخان در حال کاوش است. علیرغم آنچه ممکن است فکر کنید، شیشه به عنوان جامد یا مایع یا گاز طبقه بندی نمی شود، وقتی شیشه سرد شود، یک جامد آمورف تشکیل می دهد که به مولکول های درون شیشه اجازه می دهد به حرکت خود ادامه دهند.
فرایند تولید شیشه
برای تولید شیشه از مواد اصلی ماسه، آهک و سدیم یا خاکستر سودا استفاده می شود که در واقع شیشه را به یک محصول طبیعی و قابل بازیافت تبدیل می کند، به همین دلیل نام علمی شیشه کربنات آهک سیلیسی می باشد. برای تبدیل ماسه (سیلیس) به حالت مذاب دمایی حدود 1700 درجه نیاز است اما استفاده از کربنات سدیم باعث کاهش این دما می شود و برای جلوگیری از حل شدن آن در آب از آهک استفاده می شود. ترکیب سایر مواد معدنی با ماسه، آهک و خاکستر سودا می تواند منجر به رنگ های مختلف شیشه شود. به عنوان مثال، افزودن اکسید نیکل به مخلوط، شیشه بنفش تولید می کند.
با توجه به نوع شیشه در طی مراحل تولید آن موارد تثبیت کننده ای مانند اکسیدهای منیزیم، باریم، سرب و روی نیز بکار گرفته می شود تا مقاومت شیشه را در برابر تغییرات آب و هوایی بالاتر ببرد. همچنین برای تولید شیشه های رنگی از انواع شیشه های دکوراتیو با توجه به رنگ آنها از شیشه های بازیافتی استفاده می کنند که مقدار آنها می تواند بیش از 50 درصد مواد اولیه باشد. این مواد بازیافتی در دمایی حدود 1580 درجه ذوب می شوند و سپس وارد قالب شده و به وسیله فشار هوا شکل می گیرند. در قدیم تمام این مراحل به صورت دستی انجام می شد و به دلیل محدودیت ها تنها یک نوع شیشه وجود داشت اما در حال حاضر و با پیشرفت روش ها و تکنولوژی های تولید، انواع مختلفی از شیشه وجود دارند که به صورت مکانیزه تولید می شوند. مهمترین نکاتی که درباره شیشه ها باید بدانید شناخت انواع آنها و کاربردهای آنها در ساختمان سازی و معماری است.
انواع شیشه
برای استفاده های مختلفی مانند ظروف، لوازم تزئینی و بخش های مختلف ساختمان از شیشه های مختلفی استفاده می شود که علاوه بر ظاهر و اندازه از نظر جنس و ضخامت نیز باهم تفاوت دارند. شیشه های مختلف با استفاده از روش های متفاوتی تولید می شوند که می توانند به آنها خاصیت ایمنی بیشتر، عایق گرما و صدا، استحکام و زیبایی ظاهری ببخشد. پرکاربردترین انواع شیشه عبارتند از:
1- شیشه فلوت یا شیشه تخت:
این نوع شیشه ابتدایی ترین مدل در شیشه هایی تولید شده می باشد که سطحی کاملا صاف و ضخامت های مختلفی دارد و کاربرد آن در قسمت های ساختمانی مانند پنجره ها می باشد.
2- شیشه آنیل:
شیشه های آنیل شده همان شیشه های معمولی هستند که پس از حالت مذاب به آرامی خنک می شوند تا دوام آنها افزایش یافته و احتمال شکستگی را کاهش می دهد.
3- شیشه سکوریت یا میرال:
در مراحل تولید شیشه سکوریت به دلیل حرارت مجدد بسیار بالا، مقاومت آن در برابر ضربه و گرمای شدید را بسیار بیشتر از شیشه های معمولی می کند. همچنین در صورت شکستن شیشه سکوریت، قطعات آن به ذرات ریزی تبدیل می شوند که برنده نیستند و به همین دلیل در نماهای بیرونی ساختمان ها و فروشگاه ها استفاده می شوند.
4- شیشه پیرکس (ضد حریق):
این نوع شیشه ها نیز یکی از انواع قدیمی شیشه می باشند که برای ارتباط مستقیم با حرارت مناسبند، معمولا از شیشه های پیرکس در ظروف آشپزخانه و آزمایشگاه و شیشه های بخاری استفاده می شود.
5- شیشه دوجداره:
این نوع شیشه ها عایق صدا و حرارت هستند و همانطور که از نامش پیداست از دو لایه شیشه تشکیل شده که فضایی مشخص بین آنها قرار دارد و در آن گازهای بی اثر قرار گرفته اند. شیشه های دوجداره یا شیشه عایق به طور وسیعی در پنجره ها، درها و سقف های شیشه ای منازل و مکان هایی مانند فرودگاه و بیمارستان استفاده می شوند.
6- شیشه ضدگلوله:
از نظر ظاهر این شیشه ها تفاوتی با شیشه های معمولی ندارند، اما در ساخت آنها از چندین لایه شیشه و پلی کربنات استفاده می شود و طلق های پلیمری آنها را تقویت می کنند. از شیشه های ضد گلوله در مواردی که ریسک سرقت وجود دارد مانند بانک ها، طلا فروشی ها و ... استفاده می شود.
7- شیشه لمینت:
شیشه لمینت از چند لایه شیشه تشکیل شده که لایه میانی آن از جنس PVB می باشد و باعث افزایش امنیت و جلوگیری از پخش شدن شیشه در زمان شکستن می شود. این شیشه ها به عنوان نمای شیشه ای ساختمان ها و سقف های شیشه ای بیشترین کاربرد را دارند و این به دلیل مقاومت بالا و عایق بودن آنها در برابر صدا می باشد.
8- شیشه رفلکس:
این نوع شیشه دارای یک لایه منعکس کننده نور و حرارت می باشد و در طول روشنایی روز مانند یک آینه عمل می کند که به دلیل کاهش نیاز به دستگاه های خنک کننده و صرفه جویی در هزینه ها بسیار محبوب می باشد.
9- شیشه خم یا شیشه منحنی:
شیشه خم بیشتر در طراحی دکوراسیون استفاده می شوند که نمونه های آن هندریل، پله و مبلمان شیشه ای هستند؛ البته خمیده بودن آنها تاثیری در مقاومت و کیفیت آنها ندارد.
10- شیشه با ویژگی های خاص:
با استفاده از برخی پوشش های خاص می توان به شیشه ها ویژگی هایی داد که آنها را برای بهتر کردن شرایط زندگی ارتقا داد، به عنوان مثال شیشه های کنترل خورشیدی و شیشه های کم گسیل یا low E که برای بهره وری انرژی استفاده می شوند.
کاربردهای شیشه
در سال های اخیر استفاده از شیشه در قسمت های مختلف ساختمان بسیار رایج شده بطوریکه علاوه بر نما و شیشه های دکوراتیو در بخش هایی مانند سقف، کف، دیوارها، پله، پارتیشن و ... نیز استفاده می شوند. شفافیت بالای شیشه در کنار مقاومت آن باعث شده تا پهنه کاربردهای آن وسیع تر شود، با توجه به اینکه شیشه ماده ای شکننده است اما مقاومت آن در مواردی مانند زنگ زدگی مواد شیمیایی بسیار بالا می باشد به همین دلیل می تواند به راحتی در بخش کف ساختمان یا دیوارهای بیرونی استفاده شود. همانطور که گفته شد در حال حاضر بسیاری از بخش های ساختمان مسکونی و حتی اداری یا تجاری و لوازم درون آن از جنس شیشه ساخته می شود. افراد بسیاری در زندگی روزمره خود از لوازم شیشه ای کاربردی و تزئینی استفاده می کنند که علاوه بر جننس های مختلف در ضخامت های مختلفی وجود دارند؛ همچنین شیشه های رنگی، مات و مشجر نیز کاربرد آن را وسیع تر کرده اند.
یکی از مهمترین مزیت های استفاده از شیشه در طراحی دکوراسیون داخلی شفافیت و بازتاب نور می باشد که باعث می شود نور بیشتر در فضا وجود داشته باشد و حتی در مصرف انرژی نیز صرفه جویی شود. همچنین شیشه ها در مقایسه با سایر متریال ساختمانی با داشتن مقاومت زیاد ضخامت کمتری دارند که باعث افزایش فضای کاربردی داخلی می شود و این موضوع در مزایای استفاده از درب های شیشه ای، پارتیشن و دیوارهای بیرونی بیشتر خود را نشان می دهد. قابلیت ترکیب شدن و به اصطلاح ست شدن شیشه با انواع متریال دیگر مانند چوب، فلز و چرم نیز استفاده از آن را در دکوراسیون داخلی کلاسیک، سنتی و حتی مدرن را پرطرفدارتر کرده است. در برخی قسمت ها مانند سقف ها یا نورگیرهای شیشه ای علاوه بر قسمت کاربردی آن ها، بخشیدن نمایی مدرن به دکوراسیون منزل یا محل کار نیز می تواند باعث افزایش ارزش ملکتان شود. همچنین دیوارهای داخلی و پارتیشن های داخل خانه می توانند درکنار پیروی از طراحی دکوراسیون های روز، با ارائه انواع مدل های مات یا رنگی فضای شخصی را حفظ کنند.
